FMN: Shqipëria bëhet pjesë e vendeve me performancë të ulët në menaxhimin e shpenzimeve publike
FMN rendit Shqipërinë mes vendeve me performancë më të dobët në botë për menaxhimin e shpenzimeve publike dhe investimeve kapitale.
Vlerësimi i FMN-së dhe pozicionimi i Shqipërisë
Raporti i fundit i Fondit Monetar Ndërkombëtar, me titull “Shpenzimet e zgjuara: Si ndikojnë shpenzimet publike në rritjen ekonomike”, e rendit Shqipërinë në kuartilin më të poshtëm të vendeve në mbarë botën për sa i përket cilësisë së menaxhimit të financave publike.
Sipas analizës, vendet që gjenden në këtë kategori shfaqin dobësi të konsiderueshme në planifikimin, monitorimin dhe raportimin e shpenzimeve publike, gjë që çon në përdorim joefikas të burimeve dhe në mungesë transparence në proceset buxhetore. Shqipëria, sipas FMN-së, mbetet prapa vendeve të rajonit përsa i përket kapacitetit për të maksimizuar ndikimin ekonomik të shpenzimeve publike dhe për të garantuar që fondet e alokuara prodhojnë rezultate të matshme në zhvillimin ekonomik dhe social.
Dobësitë strukturore dhe ndikimi mbi sektorët publikë
FMN thekson se në Shqipëri vijojnë të jenë të pranishme probleme të përsëritura në procesin e menaxhimit të projekteve publike, që nga përzgjedhja fillestare deri te faza e zbatimit. Një pjesë e konsiderueshme e projekteve, sipas raportit, hartohen pa analiza të plota kosto-përfitim dhe shpesh financohen pa pasur studime të qëndrueshmërisë afatgjatë.
Po ashtu, mungon një sistem efikas për monitorimin dhe mirëmbajtjen e aseteve publike pas përfundimit të projekteve. Kjo sjell humbje të qëndrueshmërisë së investimeve dhe ulje të produktivitetit të shpenzimeve publike, sidomos në infrastrukturë, arsim dhe shëndetësi. Përmirësimi i këtyre elementeve, sipas FMN-së, do të mund të rriste ndjeshëm efektivitetin e buxhetit aktual pa qenë e nevojshme rritja e barrës fiskale ose e borxhit publik.
Reformat e nevojshme dhe qëndrueshmëria fiskale
Raporti i FMN-së nënvizon se Shqipëria duhet të fokusohet në përmirësimin e cilësisë së shpenzimeve publike dhe jo në zgjerimin e tyre nominal. Në një kohë kur vendi përballet me nivel të lartë borxhi dhe presione për të financuar sektorë jetikë si shëndetësia, arsimi dhe mbrojtja, theksi duhet të vihet te menaxhimi më i kujdesshëm dhe transparent i burimeve ekzistuese.
Sipas FMN-së, përmirësimi i efikasitetit të shpenzimeve është mënyra më e qëndrueshme për të nxitur rritjen ekonomike pa rrezikuar stabilitetin makroekonomik. Në nivel global, raporti thekson se vendet që arrijnë eficiencë të lartë në përdorimin e fondeve publike kanë performancë më të mirë në rritjen e produktivitetit dhe në rritjen e qëndrueshme të mirëqenies së qytetarëve.